01 Φεβ Greenwashing
Ο όρος greenwashing επινοήθηκε για πρώτη φορά το 1986, από τον περιβαλλοντολόγο Jay Westervelt, ενώ το 1999 προστέθηκε στο Αγγλικό Λεξιλόγιο της Οξφόρδης, οριζόμενος ως «παραπληροφόρηση που διαδίδεται από έναν οργανισμό με παρουσίαση μιας περιβαλλοντικά υπεύθυνης δημόσιας εικόνας, η οποία θεωρείται αβάσιμη ή σκόπιμα παραπλανητική». Γενικά η ερμηνεία του όρου greenwashing μπορεί να γίνει είτε ως:
- επιλεκτική παράθεση που αφορά την πράξη παραπλάνησης των καταναλωτών σχετικά με τις περιβαλλοντικές πρακτικές ή περιβαλλοντικές επιδόσεις μιας εταιρείας και η θετική επικοινωνία και προβολή αυτών.
- αποσύνδεση που αναφέρεται στη συμβολική στρατηγική σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες επιδιώκουν να κερδίσουν ή να διατηρήσουν την νομιμότητα τους αποκαλύπτοντας δυσανάλογα ευεργετικούς ή σχετικά καλούς δείκτες απόδοσης προκειμένου να κρύψουν τη λιγότερο εντυπωσιακή συνολική τους επίδοση.
Στα ελληνικά, κατά αντιστοιχία με την πλύση εγκεφάλου (brainwashing), θα λέγαμε ότι το greenwashing είναι μια διαδικασία «πλύσης εγκεφάλου» για «υποτιθέμενες» περιβαλλοντικά φιλικές πρακτικές που ακολουθεί κάποια εταιρεία ή ένας οργανισμός. Μια διαφήμιση που κάνει αναφορά σε ψευδείς αξιώσεις χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, γίνεται αντιληπτή ως εξαπάτηση από τους καταναλωτές. Οι κύριες τακτικές greenwashing που ακολουθούνται (και θα έπρεπε να εγείρουν τις αμφιβολίες του κοινού) είναι:
- Χρήση εύκολα κατανοητής γλώσσας, συγκεκριμένων λέξεων ή/και εικόνων που έχουν ως αποτέλεσμα εμφανές θετικό ή «πράσινο» αντίκτυπο.
- Αναφορά σε πλήρως κατασκευασμένους ισχυρισμούς ή δεδομένα.
- Επίδειξη και έμφαση στο μοναδικό και ελάχιστο οικολογικό γνώρισμα (π.χ. κατασκευή αιολικού πάρκου σε προστατευμένη περιβαλλοντικά περιοχή).
- Προβολή ως «η πιο πράσινη» ανάμεσα σε άλλες εταιρείες που δεν είναι καθόλου πράσινες.
Πάντως, μέσω του greenwashing, πολλές εταιρείες αλλά και μεγάλοι φορείς/οργανισμοί έχουν καταφέρει να διαμορφώσουν μια υπεύθυνη πράσινη εικόνα χωρίς πραγματικά να έχουν αλλάξει τη συμπεριφορά και στάση τους. Ουσιαστικά, εμφανίζονται ως ευαισθητοποιημένοι πάροχοι υπηρεσιών, κερδίζοντας ολοένα και περισσότερους ακόλουθους οι οποίοι τους προτιμούν και τους αξιολογούν θετικά, ενισχύοντας καταλυτικά το προφίλ τους στα κοινωνικά δίκτυα.
Παραπομπές
Khandelwal, Μ., Sharma, Α. & Jain, V. (2019). GREENWASHING: A Study on the Effects of Greenwashing on Consumer Perception and Trust Build-Up, RESEARCH REVIEW International Journal of Multidisciplinary, 1 (4).
Rikhardson, Pall and Richard Welford. Hijacking Environmentalism: Corporate Responses to Sustainable Development, chapter 3: Clouding the Crisis: the Construction of Corporate Environmental Management. London: Earthscan, 1997.
No Comments